CHP Hatay Milletvekili Suzan Şahin, Suriye’den gelen zeytin ve zeytinyağının Türkiye’ye girdikten sonra Türk kimliğine dönüşerek iç pazarda işlenip dağıtılmasının yeri üreticiye ihanet olduğunu söyleyerek konuyu meclis gündemine taşıdı.
Suriye’de 12 yıl önce başlayan iç savaş nedeniyle Reyhanlı ve Yayladağı sınır kapılarının kapatılmasının, sınır ticareti önemli olan Hatay ilinin ekonomisini olumsuz etkilediğini belirten Şahin, 2018 yılında açıklanan 100 günlük eylem planında Afrin bölgesinden getirilen zeytinyağının ihracat yetkisinin Tarım Kredi Kooperatiflerine verilmesi ile ortaya çıkan haksız rekabet ortamının, yerli üreticiyi ve zeytin, zeytinyağı ticareti yapan yerli firmaları iflasın eşiğine getirdiğini söyledi.
Türkiye ekonomisinde önemli bir yere sahip zeytin ve zeytinyağı üretiminin Afrin’den gelen zeytinyağı ile olumsuz etkilendiğini belirten Suzan Şahin, “Şu anda bütün bilindik şirketlerin % 90’ında Suriye yağı şişede, ve marketlerde satışta. AKP yerli üreticiyi sırtından bıçaklıyor. Haksız rekabet ortamı yerli üreticiyi ve zeytin ve zeytinyağı ticareti yapan yerli firmaları iflasın eşiğine geldi. AKP’nin anti milli politikaları üreticilerimizin belini büktü” dedi.
Tarım ve Orman Bakanlığı eliyle alınan kararın Afrin’den kaçak yollarla yurda giren zeytinyağını bir ihracat ürünü haline getirdiğini, yerli üreticileri zor duruma sokan bu durumun yasal bir kılıfa sokulduğunu iddia eden Suzan Şahin TBMM Başkanlığına sunduğu önergesinde, ‘‘Tarım ve Kredi Kooperatifleri aracılığı ile herhangi bir ithalat işlemine tabi tutulmaması, Afrin’deki üreticilerden alınan zeytinyağı konusunda 600 bin ton sınırının çoktan aşılması, bu zeytinyağlarını satın alan şirketlerin ürünü başka bir ülkeden getirilmesine rağmen ‘ithal mal’ olarak değil yerli ürün olarak iç piyasaya sunması Hatay ilinin bel kemiğini oluşturan zeytin ve zeytinyağı ticaretini yok olma tehlikesi ile karşı karşıya bırakmıştır. Bununla birlikte yüzde 1 KDV ile Afrin zeytinyağının iç piyasaya verilmesi, zeytinyağının üreticideki fiyatını aşağıya çekerek üreticilerin zarar etmesine yol açmıştır.
Alınan kararlar, yapılan uygulamaların yerli üreticiye büyük darbe vurulmakta, sınırdan geçen yağlar denetimsiz bir şekilde iç piyasaya sürülmektedir. Afrin’den yıllık bazda ortalama 30 bin ton civarında zeytinyağı, Tarım Kredi Kooperatifi aracılığıyla Dahili İşleme Rejimi (DİR) kapsamında yurda getirilmekte, zeytinyağı ihracatı yapan firmalar da bu yağı almak için kooperatife başvurmaktadır. 17 litrelik tenekelerde dökme olarak yağı satın alan fabrikaların, bunu işleyerek ihraç etmesi gerekmektedir. Fakat yüzde 1 KDV ödemek şartıyla bu yağların yurt içi piyasaya sokulmasına izin verilmesi ile birlikte yurt içinde 28 TL civarında olan dökme zeytinyağının litre fiyatı bir anda yaklaşık 5 lira birden düşerek 24 liranın altına inmiştir.’’ ifadelerini kullandı.