Hatay’da yerleşim alanı içinde kalan arıtma tesisinin kapatılması için mahalle halkı yıllardır eylem yapıyor. TMMOB Üyesi Özçelik’e göre de tesis, ciddi çevre sorunları yaratıyor.
Hatay’ın Defne ilçesi Akdeniz Mahallesi’nde bulunan arıtma tesisi yıllar içinde Akdeniz ve çevre mahallelerin en büyük sorunlarından biri haline geldi. Mahalleli koku ve sinekten balkonda, bahçede oturamıyor, evinin camını açamıyor. Seçim zamanlarının en önemli vaatlerinden olan arıtma tesisinin kaldırılması için defalarca eylem yapıldı, belediye ve yetkili kurumlara şikâyet dilekçesi verildi fakat yıllar geçse de soruna çare bulunmadı.
Yılan hikâyesine dönen arıtma tesisinin serüvenini Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) Üyesi inşaat mühendisi Adnan Özçelik anlattı.
Akdeniz Mahallesi’nde arıtma tesisinin kuruluşu, 1994 yılına dayanıyor. O dönem Hatay büyük şehir statüsünde değildi. Dönemin belediye başkanı İris Şentürk zamanında arıtma tesisi çalıştırılır çalıştırılmaz koku, sinek gibi durumlara sebebiyet verdi. Bu nedenle tesis kaldırılmasa da bir süreliğine kapatıldı.
2007 yılına gelindiğinde ise çıkan bir yasayla belediyeye bağlı küçük mahallelerde de artıma tesisi bulunma zorunluluğu geldi. Adnan Özçelik, o dönemde belediye bütçelerinin tesis kurmaya bütçelerinin yetmediğini belirtti.
2017 yılında Akdeniz Mahallesi’ndeki tesisin yeninden çalıştırılmasıyla başlayan sinek ve koku probleminden herkesin rahatsız olduğunu söyledi: “O dönemde ve daha sonraki süreçlerde aralıklı şekilde protestolar oldu. Şu anki Belediye Başkanı Lütfü Savaş, 2010 seçimlerinde AK Parti’de belediye başkanıydı. 12 yıl önce göreve başladığında kendisini heyetimiz ile beraber ziyarete gittik ve tesisle ilgili halkın şikâyetlerinden bahsettik. O dönem Lütfü Savaş bize bu tesis kucağıma bırakılmış bir bomba ve ben gereken neyse yapacağım dedi. 12 yıl geçti arıtma tesisi hala aktif.”
Akademik Meslek Odaları Kurumu (HAMOK) ve TMMOB’un geçtiğimiz Nisan ayında arıtma tesisinin başka bir bölgeye taşınması gerektiğine dair rapor hazırladığını hatırlatan Özçelik, “Bu işin bilimsel çalışmasını yapan bu iki kurum; ‘şehir planı, koku, gürültü kirliliği uygun değildir’ demesine rağmen Hatay Büyükşehir Belediyesi bu tesisi kaldırmıyor.
Tesiste en baştan beri olması gereken koku alma ünitesini, bu rapordan sonra yapmaya karar verdiler. Lütfü Savaş, rapordan çıkan sonuca uyacağına TMMOB’tan yüzde 100 arıtan çok büyük maliyetli membran tesis için planlama istedi. 2019 yılında ‘halka yakında kaldıracağım’ derken kapalı kapılar ardında yeni ÇED raporu aldı. Yani kafasında bu tesisi buradan kaldırmak yoktu sadece oyaladı. Çevreye, insana zararlı bir tesis neden kaldırılmıyor anlamış değiliz” diye sordu.
‘HATSU HATALI PLAN ÇIKARDI’
İleri arıtım teknolojisi olan membran biyoreaktörlerle suyun arıtılıp, Asi Nehri’ne bırakılacağını; maliyeti yüksek bu tesislerin ağır metal taşıdığını ve beş yılda bir değişmesi gerektiğini vurgulayan Özçelik, TMMOB’un bu tesise alternatif olarak önerdiği sisteminin arıtma işlemi için daha uygun olduğunu belirtti.
Hatay Su ve Kanalizasyon Müdürlüğü’nün (HATSU) arıtma tesisinin yerleşim alanı dışına çıkarılması için planlama yaptığını ama bu planın da hatalı olduğunu Özçelik şu sözlerle aktardı: “Proje, imar adaları üzerinden ilerliyordu. Hâlbuki Asi havzası üzerinden gitmeli. DSİ, ‘Asi havzasını kullanmamıza izin vermiyor’ denildi. Zaten bunun kararını da yasaya göre belediye veriyor.”
ASİ’DE BALIKLAR ÖLÜYOR
Asi Nehri’ne set konularak, suyun tutulduğunu ve Asi’nin Defne ilçesi tarafına su akışının kesildiğini, toplanan atıkların da Asi Nehri’ne bırakıldığını söyleyen Özçelik, son aylarda Asi Nehri’nde çok yoğun balık ölümleriyle birlikte büyük bir çevre felaketinin yaşandığını vurguladı.
Hatay’da yerel sorunlara dikkat çekmek için kurulan Defne Değişim Hareketi, her çarşamba arıtma tesisinin önünde toplanarak basın açıklaması yapıyor. Burada Hatay Büyük Şehir Belediye Başkanı Lütfü Savaş ve Defne İlçe Başkanı İbrahim Güzel’e, seslenen mahallelilerin talebi ise arıtma tesisinin bir an önce kaldırılması ve yerine yeşil alan yapılması.